به قلم حمید اطهری نژاد
صنعت پرورش مرغ گوشتی یکی از مهمترین منابع تأمین پروتئین حیوانی است. اما رسیدن به حداکثر بهرهوری در این صنعت، نیازمند رعایت اصول مدیریتی، تغذیهای، بهداشتی و ژنتیکی است. در این مقاله، عوامل کلیدی مؤثر در بهینهسازی عملکرد گله طی دوره پرورش بررسی میشوند.
1. انتخاب جوجه یکروزه با کیفیت و نژاد مناسب
شروع موفقیت در پرورش از انتخاب جوجههایی با منشأ ژنتیکی قوی، وزن یکنواخت و سلامت کامل آغاز میشود. نژادهایی با ضریب تبدیل پایین و قابلیت رشد سریع، بهرهوری بالاتری دارند.
2. مدیریت دقیق محیط سالن
کنترل دما، رطوبت، تهویه، نور و تراکم پرندگان بسیار مهم است. در هفته اول، دمای مناسب (۳۲–۳۵ درجه) حیاتی است. کنترل تهویه برای دفع آمونیاک و تأمین اکسیژن ضروری است.
3. برنامه تغذیه متوازن
استفاده از جیره متناسب با سن و وزن، به همراه افزودنیهایی مانند آنزیمها و مکملهای معدنی و ویتامینی، رشد را تسریع میکند. تعویض بهموقع جیرهها (پیشدان، میاندان، پایاندان) بسیار مهم است.
4. دسترسی دائم به آب با کیفیت
آب تمیز و عاری از آلودگی، به اندازه خوراک اهمیت دارد. آلودگی میکروبی آب میتواند عملکرد پرنده را کاهش دهد و باعث بیماری شود.
5. برنامه واکسیناسیون و پیشگیری از بیماری
اجرای دقیق برنامههای بهداشتی و واکسیناسیون (نیوکاسل، گامبورو، آنفلوآنزا) به کاهش تلفات و بهبود رشد کمک میکند. رعایت اصول بیوسکیوریتی بسیار مهم است.
6. مدیریت تراکم و فضا
تراکم مناسب (معمولاً ۱۰ تا ۱۲ قطعه در هر مترمربع) مانع بروز استرس، رقابت غذایی و مشکلات حرکتی میشود. فضای کافی موجب رشد بهتر میشود.
7. کاهش استرسهای محیطی
استرس ناشی از گرما، تغییرات ناگهانی نور، صدا یا جابجایی، اثر منفی بر مصرف خوراک و وزنگیری دارد. ایجاد محیطی آرام باعث بهبود رشد میشود.
8. مدیریت اطلاعات و ثبت عملکرد
ثبت دقیق دادههایی مانند مصرف خوراک، وزن روزانه، تلفات و وضعیت سالن، به تشخیص سریع مشکلات و تصمیمگیری بهتر کمک میکند.
9. نقش آموزش در بهبود عملکرد
کارکنان آموزشدیده میتوانند واکنش مناسب به شرایط بحرانی داشته باشند. شناخت اصول پرورش، رفتار طیور و بهداشت از الزامات نیروی انسانی است.
10. زمان ایدهآل دوره پرورش مرغ گوشتی
مدت زمان بهینه برای دوره پرورش مرغ گوشتی بسته به نژاد، جیره و هدف بازار بین ۳۲ تا ۴۵ روز متغیر است. در شرایط استاندارد و با استفاده از نژادهای سریعالرشد، رسیدن به وزن ۲/۵ کیلوگرم در ۴۰ روز با ضریب تبدیل کمتر از ۱/۷، ایدهآل تلقی میشود. طولانی شدن دوره باعث افزایش مصرف دان، افت ضریب تبدیل و کاهش سوددهی خواهد شد.
جمعبندی:
حداکثر بهرهوری در تولید مرغ گوشتی نتیجه هماهنگی بین مدیریت محیط، تغذیه، سلامت و ژنتیک است. سرمایهگذاری در آموزش، تجهیزات، و کنترل دقیق دوره پرورش، منجر به کاهش هزینهها و افزایش بازدهی میشود. استفاده از دانش روز و فناوریهای نوین، آیندهای پایدار برای صنعت مرغداری تضمین میکند.