عوامل مؤثر بر وزن تخم‌مرغ نطفه‌دار تولیدی.

عوامل مؤثر بر وزن تخم‌مرغ نطفه‌دار تولیدی.
وزن تخم‌مرغ نطفه‌دار یکی از شاخص‌های مهم در واحدهای تولید مرغ مادر گوشتی و تخم‌گذار است، زیرا وزن تخم‌مرغ نقش مستقیمی در کیفیت جوجه یک‌روزه و بازدهی نهایی جوجه‌کشی دارد. عوامل مختلفی بر این شاخص تأثیرگذارند که به شرح زیر بررسی می‌شوند:
۱. نژاد و ژنتیک گله مادر
گونه‌ها و لاین‌های مختلف مرغ مادر دارای ویژگی‌های ژنتیکی متفاوتی هستند. نژادهایی مانند راس و کاب به طور معمول تخم‌مرغ‌هایی با وزن متفاوت تولید می‌کنند. ژنتیک بر اندازه و وزن بدن مرغ و در نتیجه اندازه تخم‌مرغ اثرگذار است.
۲. سن گله
وزن تخم‌مرغ در ابتدای دوره تولید (۲۴ تا ۳۰ هفتگی) معمولاً کمتر است و با افزایش سن گله، به ویژه پس از ۴۰ هفتگی، به تدریج وزن تخم‌مرغ افزایش می‌یابد. این موضوع باید در جوجه‌کشی لحاظ شود زیرا تخم‌های بسیار سبک یا بسیار سنگین کیفیت جوجه‌کشی را کاهش می‌دهند.
۳. تغذیه و جیره غذایی
سطح پروتئین، انرژی و مواد معدنی به‌ویژه کلسیم، فسفر و اسیدهای آمینه ضروری در جیره غذایی مرغ مادر بر اندازه و وزن تخم‌مرغ اثر مستقیم دارند. استفاده از جیره‌های متعادل و مکمل‌های ویتامینی و معدنی موجب افزایش یکنواخت وزن تخم‌مرغ می‌شود.
۴. شرایط محیطی و مدیریت سالن
دمای بالا، تهویه نامناسب و تراکم زیاد باعث کاهش اشتها و اختلال در متابولیسم پرنده شده و وزن تخم‌مرغ کاهش می‌یابد. در مقابل، مدیریت مناسب دما و رطوبت به حفظ تعادل متابولیکی و وزن تخم کمک می‌کند.
۵. وضعیت سلامت گله
بیماری‌های متابولیکی، ویروسی (مانند برونشیت عفونی) یا کمبودهای تغذیه‌ای می‌توانند پوسته نازک و وزن کم تخم‌مرغ را سبب شوند. واکسیناسیون و کنترل بهداشتی نقش مهمی در حفظ وزن استاندارد تخم‌مرغ دارند.
۶. مدیریت نوری
برنامه نوری تأثیر مهمی بر فیزیولوژی مرغ دارد. افزایش یا کاهش نامناسب شدت و مدت نور می‌تواند بر اندازه فولیکول‌های تخمدان و در نتیجه وزن تخم‌مرغ اثرگذار باشد.
۷. اندازه و یکنواختی گله
گله‌های یکنواخت از نظر وزن بدن تخم‌هایی با وزن استانداردتر تولید می‌کنند. وزن‌های ناهمگون پرنده‌ها معمولاً باعث افزایش پراکندگی در وزن تخم‌مرغ می‌شود.
۸. سطح استرس و آرامش گله
صداهای ناگهانی، حمل‌ونقل، جابجایی بیش از حد و استرس گرمایی باعث کاهش وزن تخم‌مرغ در کوتاه‌مدت می‌شود. مدیریت کاهش استرس نقش مهمی در پایداری وزن تخم دارد.
۹. انتخاب و تفکیک تخم‌ها
برای جوجه‌کشی، تخم‌مرغ‌هایی با وزن بین ۵۲ تا ۶۸ گرم معمولاً مناسب هستند. وزن‌های پایین‌تر جوجه‌های کوچک‌تر و کم‌دوام‌تر و وزن‌های بالاتر جوجه‌های با نرخ هچ پایین‌تر را ایجاد می‌کنند.
نتیجه‌گیری
وزن تخم‌مرغ نطفه‌دار تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای، مدیریتی و بهداشتی قرار دارد. مدیریت علمی و پایش مداوم گله می‌تواند منجر به تولید تخم‌هایی با وزن یکنواخت و در محدوده بهینه شده و در نهایت کیفیت و راندمان جوجه‌کشی و تولید جوجه یک‌روزه را بهبود میبخشد
جدول وزن ایده‌آل تخم‌مرغ نطفه‌دار در سنین مختلف گله مادر گوشتی